Lãnh đạo không phải người địa phương – vốn từng tạo ra nhiều tranh luận về tính khả thi – đang trở thành bước đột phá quan trọng trong đổi mới tư duy công tác cán bộ của Đảng và Nhà nước. Tại Hội nghị toàn quốc ngày 16/4/2025, Tổng Bí thư Tô Lâm đã nhấn mạnh tinh thần xuyên suốt: muốn phát triển đất nước thì bộ máy lãnh đạo phải được “mở khóa”, vượt khỏi tâm lý cục bộ, địa phương chủ nghĩa và những giới hạn lợi ích vùng miền.
Tư duy mới từ chỉ đạo của Tổng Bí thư
“Chúng ta phải thay đổi về tư duy, tầm nhìn; vượt lên chính mình, hy sinh lợi ích cá nhân vì lợi ích chung của đất nước; vượt qua tâm lý vùng miền để hướng đến tư duy rộng lớn hơn – đất nước là quê hương”, Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh.
Đây không chỉ là lời kêu gọi mà còn là định hướng chiến lược cho việc sắp xếp tổ chức bộ máy và bố trí nhân sự trong giai đoạn cải cách hành chính mạnh mẽ hiện nay. Theo đó, việc sáp nhập, tổ chức lại các đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp xã và xóa bỏ cấp huyện khiến tâm lý “tỉnh anh, tỉnh tôi” dễ phát sinh hơn bao giờ hết. Chủ trương bố trí người đứng đầu không phải người địa phương chính là lời giải nhằm hóa giải các xung lực tâm lý này.
Xem thêm vụ việc hot Quan chức Nhật đã cúi đầu trước người đồng cấp Trung Quốc: Sự thật là gì?
Tinh thần “đất nước là quê hương” trở thành nền tảng để khẳng định rằng yêu quê hương không nên bị bó hẹp trong biên giới hành chính của một xã, huyện, tỉnh; mà phải mở rộng thành tình yêu với toàn dân tộc. Chính từ tư duy ấy, cán bộ luân chuyển có điều kiện rèn giũa bản lĩnh, vượt qua những lợi thế quen thuộc để chứng minh năng lực thực chất.
Luân chuyển cán bộ – chính sách nhất quán của Đảng
Chính sách bố trí lãnh đạo không phải người địa phương thực chất được cụ thể hóa từ Nghị quyết 11-NQ/TW (2002) của Bộ Chính trị về luân chuyển cán bộ lãnh đạo và quản lý. Hơn 20 năm qua, chủ trương này từng bước được mở rộng, nhưng đến giai đoạn hiện nay mới trở thành yêu cầu gần như bắt buộc đối với các chức danh chủ chốt: bí thư tỉnh ủy, chủ tịch UBND tỉnh, chủ nhiệm ủy ban kiểm tra tỉnh ủy, chánh thanh tra tỉnh.
Tư duy mới nhấn mạnh rằng luân chuyển không nhằm “điều động cơ học”, mà là phân bổ hợp lý nguồn lực cán bộ, đưa người có năng lực đến đúng nơi cần họ. Những địa bàn khó khăn, những vùng chiến lược hoặc những nơi cần đổi mới mạnh mẽ đều được ưu tiên bố trí cán bộ không phải người địa phương nhằm giảm thiểu tác động của các nhóm lợi ích cục bộ.
Hình ảnh ví von “luân chuyển cán bộ như dòng nước – nước chảy thì trong, nước tù thì đục” cho thấy mục tiêu chiến lược: làm mới đội ngũ, phá vỡ tâm lý thỏa mãn, trì trệ có thể nảy sinh khi cán bộ làm việc quá lâu tại địa phương quen thuộc.
Lợi ích của việc bố trí lãnh đạo ngoài địa phương
Lãnh đạo không phải người địa phương được kỳ vọng tạo ra 4 tác động lớn:
1. Tầm nhìn rộng, tư duy vượt giới hạn địa phương
Người không xuất thân tại địa phương thường dễ nhìn nhận vấn đề một cách khách quan, tránh bị chi phối bởi các quan hệ thân hữu, dòng họ hoặc mạng lưới lợi ích vốn ăn sâu ở một số nơi. Họ có điều kiện tiếp cận địa phương bằng góc nhìn mới, đề xuất giải pháp đột phá và tránh lệ thuộc vào thói quen quản lý cũ.
2. Tạo môi trường thử thách thực chất
Một cán bộ chịu trách nhiệm tại tỉnh, thành phố mới buộc phải nỗ lực học hỏi nhanh chóng, thích nghi với môi trường xa lạ để hoàn thành nhiệm vụ. Quá trình này giúp bộc lộ rõ năng lực lãnh đạo, kỹ năng điều hành và khả năng xử lý áp lực – những tiêu chí quan trọng để đánh giá cán bộ chiến lược.
3. Đảm bảo công bằng và minh bạch
Khi lãnh đạo không phải người địa phương, các quyết sách liên quan đến nhân sự, đầu tư, ngân sách, quy hoạch… được kỳ vọng minh bạch hơn, giảm rủi ro ưu ái nhóm lợi ích bản địa. Điều này tăng niềm tin của nhân dân vào bộ máy chính quyền.
4. Xây dựng đội ngũ có kinh nghiệm đa dạng
Một cán bộ từng trải qua nhiều địa bàn sẽ có trải nghiệm quản lý phong phú hơn. Đây là nguồn lực quan trọng cho các vị trí cấp cao trong tương lai, nơi yêu cầu tư duy tổng thể toàn quốc.
Quyền hạn mới – vai trò mới của lãnh đạo tỉnh
Luật Tổ chức chính quyền địa phương sửa đổi (thông qua ngày 16/6/2025) mở rộng đáng kể quyền hạn của chủ tịch UBND tỉnh. Cụ thể:
-
Chủ tịch tỉnh có 23 nhiệm vụ, quyền hạn, gần gấp đôi UBND tỉnh với 12 nhiệm vụ.
-
Chủ tịch xã có 17 nhiệm vụ, quyền hạn, lớn hơn UBND xã (10 nhiệm vụ).
Việc trao quyền mạnh cho người đứng đầu giúp việc điều hành trở nên chủ động hơn, giảm thiểu tình trạng chồng chéo và đùn đẩy trách nhiệm. Trong những trường hợp cần thiết, chủ tịch tỉnh có thể trực tiếp chỉ đạo các cơ quan chuyên môn hoặc chính quyền cấp xã – một thẩm quyền mang tính “đột phá”.
Đồng thời, UBND tỉnh có quyền đề xuất Chính phủ trình Quốc hội phân quyền phù hợp với điều kiện địa phương. Đây là lần đầu tiên luật hóa cơ chế “địa phương chủ động xin thêm quyền xử lý công việc”.
Xem thêm vụ việc hot Bí ẩn “Chị Cam”: Hot TikToker mất tích ở Campuchia và sự thật chấn động phía sau
Với trách nhiệm lớn hơn, quyền hạn rộng hơn, người đứng đầu tỉnh – đặc biệt là cán bộ luân chuyển – có cơ hội thể hiện năng lực một cách rõ ràng, qua đó tạo động lực đổi mới trong quản trị địa phương.
Tiến độ thực hiện: Chỉ còn một địa phương chưa thay đổi
Tính đến 31/10/2025, vẫn còn 14 tỉnh, thành phố có chủ tịch UBND là người địa phương. Nhưng chỉ sau chưa đầy ba tuần, tốc độ bổ sung nhân sự mới đã diễn ra nhanh chóng. Đến ngày 18/11, 33/34 tỉnh, thành phố đã có người đứng đầu là cán bộ luân chuyển.
Tỉnh Khánh Hòa – địa phương còn lại – cũng đã công bố phương án nhân sự trong ngày 18/11, hoàn tất quá trình chuyển đổi.
Việc gần như toàn bộ hệ thống chính quyền cấp tỉnh có lãnh đạo không phải người địa phương cho thấy quyết tâm chính trị rất cao, đồng thời khẳng định đây không còn là thí điểm mà đã trở thành quy định mang tính nền nếp trong công tác cán bộ.
Xem thêm các tin tức hữu ích tại Fanpage Tin nóng hổi và hóng biến nhanh tại Tin trong ngõ
Hướng tới bộ máy lãnh đạo năng động, minh bạch
Chủ trương bố trí lãnh đạo không phải người địa phương được xem là bước tiến lớn trong cải cách hệ thống chính trị. Đây không chỉ là thay đổi về quy trình nhân sự mà còn là thay đổi về tư duy phát triển: từ cái nhìn “địa phương tôi” sang “đất nước chúng ta”.
Khi đội ngũ cán bộ chiến lược được rèn luyện trong môi trường đa dạng, khi quyền hạn của người đứng đầu được mở rộng đi kèm trách nhiệm rõ ràng, và khi tâm lý cục bộ được giảm thiểu, bộ máy chính quyền sẽ vận hành hiệu quả hơn, minh bạch hơn và hướng đến lợi ích chung của nhân dân nhiều hơn.
