Căng thẳng Trung – Nhật vẫn chưa có dấu hiệu ngừng leo thang khi ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị ngày 23/11 cho biết ông rất ‘sốc’ khi lãnh đạo Nhật Bản nói điều mà Bắc Kinh cho là ‘công khai gửi đi tín hiệu sai lệch liên quan đến Đài Loan.
Đồng thời, ông Vương nhấn mạnh rằng Trung Quốc sẽ kiên quyết đáp trả, không chỉ để bảo vệ chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ, mà còn để bảo vệ những thành quả hậu chiến được xây dựng bằng máu và sự hy sinh, theo Reuters.
Ngoài các tuyên bố và gây áp lực trên mặt trận ngoại giao thì những phản ứng đáp trả tức thì của Bắc Kinh như cảnh báo du khách không đến Nhật, đình chỉ nhập khẩu hải sản và đóng băng phê duyệt phim cho thấy Trung Quốc đang nắm giữ đòn bẩy kinh tế đáng kể trước Tokyo, đồng thời hé lộ biên độ hành động hạn chế của Nhật.
Cho đến lúc này, Tokyo vẫn lựa chọn cách tiếp cận quen thuộc: tránh trả đũa theo kiểu “ăn miếng trả miếng”, duy trì các kênh liên lạc mở và hy vọng căng thẳng sẽ hạ nhiệt theo thời gian. Tuy nhiên, nếu thế đối đầu kéo dài, Nhật Bản sẽ ngày càng phải phối hợp chặt chẽ hơn với Washington và các đối tác cùng chí hướng, Bloomberg nhận định.
Xem thêm vụ việc Báo động đỏ! Yonaguni biến thành trận địa: Nhật kéo dàn tên lửa sát Đài Loan
Củng cố mối quan hệ với Mỹ
Trong bối cảnh căng thẳng Trung – Nhật chưa có dấu hiệu dịu lại, Mỹ đã phát tín hiệu ủng hộ Nhật Bản, khi Đại sứ George Glass khẳng định Washington đứng vững bên Tokyo, lặp lại lời đề nghị trước đó của Tổng thống Donald Trump rằng ông sẵn sàng cung cấp cho Thủ tướng Takaichi “bất cứ thứ gì”.
Một lĩnh vực hợp tác tiềm năng giữa Mỹ và Nhật Bản là công nghệ. Nhật Bản có thể cân nhắc siết chặt kiểm soát xuất khẩu thiết bị sản xuất chip bán dẫn – lĩnh vực chiếm hơn 10% tổng kim ngạch xuất khẩu của Nhật sang Trung Quốc năm ngoái. Nhưng bước đi này cần được tính toán kỹ, bởi nó có thể tác động ngược trở lại nền kinh tế Nhật.
Lĩnh vực thứ hai mà Tokyo có thể “dựa’ vào Washington nếu căng thẳng Trung – Nhật ngày càng leo thang là nguồn cung các khoáng sản thiết yếu.
Nam châm đất hiếm là thành phần then chốt trong động cơ điện, đồ điện tử và nhiều sản phẩm công nghệ. Nguy cơ gián đoạn nguồn cung sau khi Trung Quốc áp kiểm soát xuất khẩu đầu năm nay là một trong những yếu tố thúc đẩy ông Trump hướng tới hòa dịu với Chủ tịch Tập Cận Bình.
Xem thêm vụ việc Thủ tướng Nhật lại tiếp tục chơi xỏ Bắc Kinh, thách thức Tập Cận Bình
Tìm kiếm thêm sự ủng hộ
Nếu căng thẳng kéo dài, Nhật Bản nhiều khả năng tìm kiếm sự ủng hộ rộng rãi hơn. Theo Chan, Tokyo sẽ trông đợi G7 lên tiếng hành động của Trung Quốc hoặc thúc đẩy giải pháp ngoại giao. Đồng thời, Nhật cũng sẽ tăng cường tiếp xúc trực tiếp với Bắc Kinh, bởi Tokyo vẫn rất thận trọng trong việc trả đũa.
Phó phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Tommy Pigott hôm 20/11 khẳng định cam kết bảo vệ Nhật Bản bao gồm quần đảo Senkaku do Tokyo quản lý nhưng Trung Quốc cũng tuyên bố chủ quyền “không hề thay đổi”.
Dù vậy, nhiều câu hỏi vẫn tồn tại về mức độ đáng tin cậy của Mỹ trong vai trò đối tác an ninh dưới thời chính quyền Trump.
Xem thêm các tin tức hữu ích tại Fanpage Tin nóng hổi và hóng biến nhanh tại Tin trong ngõ
Cuộc đối đầu hiện tại cho thấy Nhật Bản cần giảm mạnh hơn nữa sự phụ thuộc vào Trung Quốc. Theo nghị sĩ Hei Seki thuộc Đảng Đổi mới Nhật Bản, đồng minh trong liên minh cầm quyền của bà Takaichi, Bắc Kinh đang ngày càng sử dụng sức ép kinh tế để gây ảnh hưởng, không chỉ trong đất hiếm mà cả lĩnh vực du lịch.
